Theo ước tính của Bộ Xây dựng, cả nước có trên 4.000 dự án nhà ở, sử dụng tới 102.000 ha đất. Nếu đầu tư tất cả các dự án này phải mất khoảng 4,5 triệu tỷ đồng, tạo ra gần 3 triệu căn hộ. Với khả năng của nền kinh tế hiện nay, không thể nào trong trung hạn có thể giải quyết được khối lượng các dự án lớn như vậy. Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng giải thích, dự án alibaba an phước được cấp phép vừa qua quá lớn so với nhu cầu thực của thị trường và khả năng thanh toán của nền kinh tế.


“Một bài học là trong một thời gian dài chúng ta đã quá tin tưởng thị trường, tư tưởng thị trường hóa ở trong quá trình quản lý cho nên thị trường phát triển tự phát, phong trào. Điều này dẫn đến khó khăn của thị trường BĐS trong thời gian vừa qua. Đến hôm nay chúng ta vẫn còn đang rất nặng nề để tháo gỡ”, Bộ trưởng cho biết. Hiện nhiều dự án được cấp phép rồi nhưng đã dừng, chẳng hạn như TP.HCM có đến 689 dự án, tương đương với hơn 7.000 ha đất; thành phố Hà Nội cũng có khoảng gần 100 dự án dừng... Trong khi chúng ta đang phải dừng dự án đất nền giá rẻ đã cấp phép rồi thì không có lí do gì chúng ta lại cấp phép cho những dự án mới.

Người mua đang nắm trong tay quyền chi phối thị trường, hay nói đúng hơn là công cụ điều tiết thị trường. Với nguồn cung sản phẩm nhà ở đa dạng như hiện nay cùng hệ thống thông tin "mở", khách hàng có đủ dữ liệu để nhận biết năng lực chủ đầu tư, tính pháp lý, tiềm năng của các dự án trước khi đi đến quyết định mua hay không. Do đó, sẽ rất khó để có hiện tượng đặc biệt như năm 2007 quay trở lại. Còn việc sử dụng "quyền năng" này như thế nào là tùy thuộc vào người mua. Bên cạnh những quy định bảo vệ người mua, theo tôi, dần dần, cũng nên thay đổi quan niệm trong các giao dịch nhà đất. Hiện, có khá nhiều quy định để bên bán tuân thủ, trong khi đó, người mua chưa được chú trọng.

Thực tế là không ít khách hàng tìm đến các công ty tiếp thị, phân phối BĐS đưa ra tiêu chí cụ thể để tìm mua BĐS, chẳng hạn, họ muốn căn hộ ở quận 4, có diện tích từ 65 - 70m2, hai phòng ngủ, giá dưới 2 tỷ đồng, hướng Đông - Nam, nhưng khi tư vấn tìm được sản phẩm đúng các tiêu chí này thì khách hàng lại bảo người nhà muốn mua căn hộ ở quận 2 hơn mà không trả bất kỳ một khoản phí nào.

Đánh giá về thị trường BĐS những tháng đầu năm 2014, Bộ Xây dựng cho rằng, tuy có xu hướng “ấm” dần nhưng còn nhiều khó khăn, như lượng hàng tồn kho khá lớn, nhiều dự án xa trung tâm, thiếu hạ tầng nên không bán được. Đặc biệt, giá BĐS vẫn ở mức cao so với mặt bằng thu nhập của người dân. Doanh nghiệp đầu tư vẫn khó khăn do lãi suất vẫn khá cao và khó tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng khi chưa trả được nợ cũ.

Nhiều dự án dở dang, người mua nhà không nộp được tiền theo tiến độ, Bộ Xây dựng tiếp tục đề nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương, một mặt nghiêm túc phân loại dự án, kiên quyết dừng dự án không phù hợp quy hoạch, kế hoạch và nhu cầu thị trường, mặt khác không cấp phép đầu tư dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án khu đô thị mới trong năm 2014. Thậm chí, những dự án đã giải phóng mặt bằng nhưng không phù hợp nhu cầu, tạm thời cho điều chỉnh mục đích sử dụng đất có thời hạn và cho phép chủ đầu tư khai thác kinh doanh tạm.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cũng để ngỏ quy định “trường hợp đặc biệt, các địa phương phải báo cáo cụ thể với Bộ xem xét, thẩm định trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định”. Về đề xuất của Bộ Xây dựng, một số chuyên gia khẳng định đây là biện pháp “phi thị trường”. TS. Phạm Sỹ Liêm cho rằng, kiến nghị này thiếu tư duy thị trường. Thị trường vận hành theo quan hệ cung - cầu chứ không phải cho phép hay không cho phép. “Không có lý do gì để ngừng cấp phép các dự án mới, không thể cấm sản xuất 'xăng đan' khi đang thừa 'ủng'. Vì thế, kiến nghị này rất vô lý”, ông Liêm nói.